صفحه 335

مسئله 2185- سر بريدن حيوان پنج شرط دارد:

اوّل: چهار رگ از پايين برآمدگى زير گلو به طور كامل ببرند، گرچه بريدن دو رگِ بزرگ كفايت مى‏كند؛ ولى اگر نشود چهار رگ يا لااقل دو رگِ بزرگ را ببرند، نظير اينكه گرگ بعضى از چهار رگ را كنده باشد يا حيوان در چاه افتاده باشد يا سركش شده باشد، اگر كارد و مانند آن را بر آن بزنند كه خون متعارف از آن جارى شود، كفايت مى‏كند.

دوّم: كسى كه سر حيوان را مى‏برد بايد مسلمان باشد.

سوّم: سر حيوان را با چيزى ببرند كه از آهن باشد. كاردهاى استيل و مانند آن چون از جنس آهن است اشكال ندارد؛ ولى در صورت ضرورت يا نبود آهن، با هر چيزى كه رگ‌ها را جدا كنند كفايت مى‏كند، بلكه در صورت اختيار هم كفايت مى‏كند، ولى بهتر است كه از آهن باشد.

چهارم: موقع سر بريدن، بدن حيوان رو به قبله باشد (اگر ايستاده است جلوى بدن او و اگر خوابيده يا آويزان است شكم و سينۀ او رو به قبله باشد)، ولى اگر فراموش كند يا مسئله را نداند يا نداند قبله از كدام طرف است يا نتواند حيوان را رو به قبله كند، اشكال ندارد.

پنجم: وقتى مى‏خواهد سر حيوان را ببرد نام خدا را ببرد و همين قدر كه بگويد بسم اللَّه، يا به نام خدا و مانند اينها كافى است، ولى اگر از روى ندانستن يا فراموشى نام خدا را نبرد، اشكال ندارد.

مسئله 2186- شتر را به جاى ذبح بايد نحر كرد، يعنى كارد را در گودى پايين گردنش فرو كنند و فرق نمى‏كند كه ايستاده باشد يا زانوها را به زمين زده باشد يا خوابيده باشد، ولى بهتر است كه ايستاده باشد و آنچه در ذبح گفته شد در نحر هم بايد مراعات شود.

مسئله 2187- اگر به جاى اينكه شتر را نحر كنند سر آن را ببرند و يا به جاى اينكه غير شتر را ذبح كنند آن را نحر كنند، فايده ندارد.

مسئله 2188- ذبح بايد روى حيوان زنده واقع شود و اگر معلوم نيست زنده است يا مرده، بايد در موقع سر بريدن حركتى داشته باشد، گرچه چشم يا دم خود را حركت‏ دهد، و اگر حركتى نداشت، گرچه خون فراوانى هم از او برود، حلال ‏نيست.

صفحه 336

مسئله 2189- اگر حيوانى را شكار كنند يا سر ببرند و بچّۀ مرده‏اى از شكمش بيرون آورند، چنانچه خلقت آن بچّه كامل باشد و مو يا پشم در بدنش روييده باشد، پاك و حلال است.

مسئله 2190- سر بريدن حيوانات به وسيلۀ دستگاه‌هاى ماشينى، اگر شرايط گذشته در آن رعايت شود جايز است، گرچه سر حيوان را از قفا ببرد و يا يك مرتبه قطع كند و اگر چند مرغ يا حيوان را با هم سر ببرد، يك بسم اللَّه براى همۀ آنها كافى است، ولى اگر يك يك سر مى‏برد، بايد براى هر كدام نام خدا تكرار شود.

مسئله 2191- اگر حيوان را قبل از ذبح شوك دهند تا كمى بى‏حس شود و بعد سر او را به‌واسطۀ دست يا دستگاه ببرند، اشكال ندارد.

مسئله 2192- گوشت‌ها، مرغ‌ها و ماهي‌هايى كه در بازار مسلمان‌ها موجود است، اگر شك كنيم كه حلال است يا نه، محكوم به حلّيّت است و اگر بدانيم از بلاد كفر آورده‏اند و احتمال بدهيم كه بررسى كرده‏اند نيز محكوم به حلّيّت است، اگر بدانيم بررسى نكرده‏اند، پاك است، ولى خوردن آن حرام است، و چنانچه بدانيم ذبح شرعى نشده است، علاوه بر اينكه خوردن آن حرام است، نجس هم مى‏باشد.

مسئله 2193- اگر شكارِ حيوان يا صيد ماهى صرفاً براى لهو و خوش‌گذرانى باشد، حرام است و چنانچه براى تهيّۀ معاش و يا براى كسب و زياد كردن مال باشد، حرام نيست. و در هر صورت اگر رعايتِ ساير موارد شرعى در شكار يا صيد ماهى شده باشد، خوردن آن اشكال ندارد.